دباغی چرم

دباغی و مراحل ساخت چرم

چرم چگونه ساخته می‌شود؟ سؤالی است که بسیاری از مردم اغلب به آن فکر می‌کنند برای بسیاری این عملیات آسان به نظر می‌آید برای بسیاری نیز فرایندی سخت به نظر می‌آید در این مقاله شما با تمامی مراحل ساخت چرم آشنا می‌شوید.

به‌جرئت می‌توان گفت که دنیای بدون چرم و محصولات ساخته شده از آن، به‌خصوص کت، کیف‌دستی و کفش چرم ناقص خواهد بود. هنر چرم‌سازی به دوران خیلی قبل برمی‌گردد زمانی که مردم باستان از پوست حیوانات برای گرم‌کردن خود استفاده می‌کردند سپس با ترکیب مواد گیاهی در حال فساد آنها را دباغی می‌کردند، در نهایت رفته‌رفته ساخت چرم را کشف کردند، آنها با انتخاب قسمت سالم پوست حیوان آن را با استفاده از ابزارهای سنگی می‌سابیدند سپس با محلول‌های متشکل از چربی حیوانی، دو چوب با آب پوست را جلا می‌دادند. این یکی از تکنیک‌هایی بود که قدیم بین انسان‌ها به‌خصوص سرخ‌پوستان رواج پیدا کرده بود.

فهرست مطالب

• علم پشت چرم
• عملیات پاکسازی
• خیساندن پوست
• اسید شویی
• دباغی سبزیجات
• دباغی معدنی

علم پشت چرم

برای شروع باید بهترین پوست انتخاب شود که بسته به نوع آن دارای مقاومت، لطافت و عاری از هر گونه زدگی و پارگی باشد، پوست باید ساختار فیبری اولیه خود را دارا باشد و مواد شیمیایی به آن نخورده باشد. انتخاب پوست حیوان بسته به سلیقه شخص یا کارخانه است در سایزهای بزرگ پوست گاومیش، پوست گوسفند، پوست بز و گاهی پوست اسب نیز وجود دارد، در سایزهای کوچک‌تر نیز پوست

آهو، پوست کانگورو، پوست شترمرغ، پوست مار و تمساح وجود دارد. جالب اینجاست که تمامی پوست‌ها

حاوی پروتئین کلاژن هستند که ترکیب شیمیایی آن پروتئین فیبری را ایجاد می‌کند که به‌عنوان اجزای آرایش بیولوژیکی پوست عمل می‌کند این نکته برای دباغ گر خیلی مهم است؛ زیرا به‌ظاهر چرم خیلی ارتباط دارد.

نگاهی گام‌به‌گام به نحوه ساخت چرم

عملیات پاک‌سازی

در مرحله پاک‌سازی که مرحله بعد از انتخاب پوست باکیفیت است، تمام پوست را پاک می‌کنند به‌طوری‌که باید عاری از هر گونه مو، چربی و گوشت باشد.

خیساندن پوست

در این مرحله پوست را در آب تمیز قرار می‌دهند که نمکی که از خشک‌کردن پوست روی آن باقی می‌ماند از بین برود و رطوبت آن نیز افزایش یابد سپس به آب محلول قارچ‌کش به نام‌های تیوبنزوتیازول و تیوسیانومتیل اضافه می‌کنند تا از کپک‌زدن چرم و رشد قارچ در آن جلوگیری کنند.

آهک سازی

پس از خیساندن مرحله آهک کردن می‌رسد در این مرحله از مواد تیز کننده مانند: سدیم، سولفید، آمین‌ها و سیانیدها استفاده می‌شود هدف از این کار حذف صددرصد مو است.

سپس از برخی پروتئین‌های محلول برای متورم کردن و شکافتن الیاف پوست استفاده می‌کنند و همین کار باعث حذف چربی‌های اضافی پوست می‌شود و کلاژن پوست افزایش می‌یابد.

کوبیدن و کندن مو

برای ازبین‌بردن مو یا پشم از روی پوست از موادی مانند هیدروکسید سدیم، سولفید سدیم یا هیدرو سولفید کلسیم استفاده می‌شود، موهای باقی‌مانده به‌صورت مکانیکی یا با چاقو برداشته می‌شود.

چوب زنی و جداسازی

در این مرحله پتانسیل هیدروژن به پایین‌ترین سطح خود در پوست می‌رسد تا آنزیم‌ها روی آن اثر بگذارند که به این مرحله جداسازی می‌گویند، بسته به کاربرد چرم آن‌ها را با آنزیم‌های مختلف مخلوط می‌کنند.

اسیدشویی

در این مرحله بعد از چوب زنی و جداسازی پوست ابتدا بانمک و سپس با اسیدسولفوریک درمان می‌شود. نمک معمولی یا کلرید سدیم دوبرابر سریع‌تر از اسید در پوست نفوذ می‌کند.

قراردادن پوست روی دستگاه غلتک فولادی که باعث ازبین‌رفتن چربی می‌شود.

حمام نهایی

با افزودن یک قاشق‌چای‌خوری هیدروکسید کلسیم به‌ازای هر گالن آب‌آهک به وجود می‌آید سپس پوست را داخل آن می‌کنند تا پوست نرم شود استحکام لازم را پیدا کند و هر گونه مواد زاید آن پاک شود

دباغی سبزیجات

این دباغی با استفاده از عصاره تانن که به طور طبیعی در انواع پوست درختان مانند بلوط، شاه‌بلوط، تانووک یا شوکران وجود دارد. عصاره تانن را با آب مخلوط می‌کنند و همراه با پوست در یک طبل چرخان قرار می‌دهند. چرخش درام و مساوی پوست داخل طبل که فرایند سه الی چهارروزه است چرمی تولید می‌شود که انعطاف‌پذیر است و اغلب برای صنعت مبلمان و چمدان استفاده می‌شود.

دباغی معدنی

این فرایند شامل استفاده از یک ماده شیمیایی به نام سولفات کروم است که برای دستیابی به پوست برنزه از آن استفاده می‌شود، این فرایند حدود بیست و چهار ساعت طول می‌کشد و چرم حاصل از در صنایع کیف‌دستی و پوشاک استفاده می‌شود.

خشک‌کردن چرم

بعدازاین که پوست‌ها فرایند دباغی را  طی می‌کنند می‌توان آنها  را چرم نامید. در آخر چرم را روی یک میله در یک منطقه نیمه‌مرطوب و خنک آویزان می‌کنند تا خشک شوند استفاده از یک فن برای کمک به‌سرعت بخشیدن فرایند خشک‌کردن خوب است؛ اما بهتر است چرم را به‌آرامی و به‌صورت تدریجی خشک کنید.

چرم‌های آویزان شده برای خشک‌شدن

بعد از خشک‌شدن

حالا شما محصول نهایی یعنی چرم را در اختیار دارید، اگر تمامی مراحل را درست انجام داده باشید چرم صاف و صیقلی روی میز شما باید باشد.

سخن آخر

نتیجه‌گیری چنین موضوع بزرگی ممکن است به همین سادگی‌ها هم نباشد مهم این است که بدانید مراحل ساخت چرم شامل آماده‌سازی، نمک زدن، خیساندن، حذف مو و حمام نهایی است که هر یک از فرایند بالا حذف شود فرایند دباغی ناقض می‌شود.