عیار طلا و روش‌های عیارسنجی طلا

طلا فلز گران‌بها

طلا فلزی گران‌بها است که در طبیعت وجود دارد. این فلز در تماس با هوا و آب مقاوم بوده و زنگ نمی‌زند. این عنصر کمیاب به دلیل مقاومت در برابر زنگ‌زدن، رسانای خوب گرما و برق، مقاوم در برابر خوردگی، رنگ زیبا و ... ارزشمند می‌باشد؛ بنابراین باید عیار و ارزش هر قطعه آبشده یا کار ساخته (طلای زینتی) مشخص شود، چقدر با عیار طلا آشنایی دارید؟ عیار چه کاربردی دارد؟ با چه روشی می‌توان عیار طلا را مشخص کرد؟

فهرست مطالب

1. عیارطلا چه کاربردی دارد؟
2. چگونه عیار طلا مشخص می شود؟
3. محک زدن طلا
4. ریگیری طلا
5. لیزر طلا

عیار طلا چه کاربردی دارد؟

همهٔ ما کلمه عیار را شنیده‌ایم و می‌دانیم که طلای زینتی که از گالری‌ها و بازارهای طلای ایران خریداری می‌کنیم دارای عیار 18 می‌باشند و فاکتورها بر مبنای عیار 750 یا همان عیار 18 هستند. اما آیا می‌دانیم که اصلاً عیار چیست؟ چه کاربردی دارد؟

عیار طلا، میزان طلا و ناخالصی آلیاژ موردنظر را نشان می‌دهد؛ یعنی خلوص طلا با عیار نشان داده می‌شود. طلای 18 عیار که نمایش جهانی آن با عیار 750 است نمایانگر وجود 75 درصد طلا و 25 درصد فلزات دیگر (مانند: مس، پلاتین، نقره، رودیوم) می‌باشد. طلایی که از معدن استخراج می‌شود بسیار نرم و انعطاف‌پذیر می‌باشد و به همین دلیل مناسب ساخت زیورآلات نیست؛ بنابراین برای ساخت زیورآلات مثل گردن‌بند، دستبند، گوشواره، سنجاق‌سینه و..... باید طلا را با مقدار مشخصی از فلزات دیگر مخلوط کرد تا از حالت نرمی خارج شود و به این مخلوط آلیاژ می‌گوییم.

🔽وهمینطور میتوانید در جدول زیر معادل عیارطلای جهان و ایران را مشاهده کنید و میزان خلوص هرعیار را مشاهده کنید.

💰شمش‌های مورد استفاده در کارخانجات طلاسازی ایران معمولا عیار 995 یا عیار 999 معادل 24عیار است.

💰عیار سکه‌های بهارآزادی،طرح قدیم و جدید و سکه پهلوی (شامل: تمام، نیم و ربع) عیار900 معادل 22عیار می‌باشد.

آیا می‌دانید چگونه می‌توان عیار طلا را مشخص کرد؟

چند روش برای سنجش عیار طلا وجود دارد که طلافروشان از آنها استفاده می‌کنند، این روش‌ها کدام‌اند؟

محک‌زدن طلا

یکی از این روش‌ها استفاده از سنگ محک است. به این روش قدیمی و کاربردی محک‌زدن طلا می‌گویند که طلافروشان از آن استفاده می‌کنند. سنگ محک از جنس سیلیسیم و کوارتز  می‌باشد و رنگ سیاه دارد. لازم به ذکر است که استفاده از این روش برای طلاهایی با لایه‌نازک و وزن کم‌کاربرد دارد؛ زیرا  این سنگ فقط  لایه رویی طلا را می‌سنجد و برای سنجش عیار طلاهایی که ضخامت بیشتری دارند مثل شمش یا طلای آبشده کاربرد ندارد.

تشخیص طلا از بدل با سنگ محک چگونه است؟

ابتدا فلزی که قرار است طلا یا بدل بودن آن آزمایش شود را چندین بار روی سنگ محک می‌کشیم به صورتی که رنگ فلز کاملاً واضح روی سنگ محک بیفتد سپس مقداری تیزاب‌سلطانی عیار شده که محلول اسیدی می‌باشد را روی آن می‌ریزیم (لطفاً در هنگام استفاده از محلول اسیدی مراقب باشید که محلول روی دستتان نریزد)

نتیجهٔ آزمایش:

اگر رنگ فلز کشیده شده روی سنگ محک تغییر نکرد؛ یعنی فلز موردنظر، طلایی با همان عیار تیزاب یا عیاری بالاتر از آن می‌باشد.

اگر رنگ فلز کشیده شده روی سنگ محک کم‌رنگ شد؛ یعنی فلز موردنظر عیار کمتری نسبت به عیار تیزاب دارد.

اگر رنگ فلز کشیده شده روی سنگ محک به‌صورت کامل پاک شد؛ یعنی فلز موردنظر، طلا نیست و یا مقدار طلا موجود در آن فلز کم می‌باشد که برای تشخیص این موضوع باید از آزمایشات دقیق‌تری استفاده کرد.

ریگیری طلا

راه دیگر برای سنجش عیار طلا استفاده از روش ریگیری (کوپلاسیون) است. ریگیری طلا روش دقیقی برای به‌دست‌آوردن عیار طلا است و در آزمایشگاه انجام می‌شود. در این روش قطعه‌ای از طلا توسط قیچی مخصوص بریده شده و سپس قطعه بریده شده را خرد می‌کنند تا جایی که کاملاً پودر شود و ادامهٔ مراحل آزمایش را انجام می‌دهند و در آخر عیار طلا مشخص می‌شود.

لیزر طلا

در این روش، طلا تخریب نمی‌شود و عیار طلا به‌وسیله دستگاه XRF که یک دستگاه برای آنالیز مواد هست، تعیین می‌شود. در این دستگاه نمونه موردنظر در معرض اشعه X قرار می‌گیرد و بدون هیچ اثر تخریبی روی طلا، عیار آن مشخص می‌شود.

سخن آخر

در این مقاله نسبتا کوتاه با مسائلی همچون ریگیری طلا، محک زدن طلا و اینکه عیار طلا اصلا چیست آشنا شدید. متوجه شدیم که عیارهای طلا یک جدول دارد و می توان از روی آن تشخیص داد که طلای ما در چه عیاری و درواقع چقد خلوص دارد.